< Từ khu công viên đầu hầm, mình theo lối rẽ trái vào đường ven sông mang tên Cây Bàng, thật mộc mạc.
Vùng đất Thủ Thiêm nằm chung trong môi trường sinh thái của khu vực Sài Gòn và Đông Nam bộ với hai mùa mưa nắng cùng khí hậu nóng ẩm trong năm. Dù nằm kế trung tâm thành phố, chỉ cách một dòng sông, nhưng sông nước thiên nhiên của Thủ Thiêm còn khá hoang sơ.
Vị trí miễu tại đây >
Dòng Sông Sài Gòn chảy qua vùng đất Thủ Thiêm bắt nguồn từ lưu vực hồ Dầu Tiếng đến ngã ba sông Đồng Nai có tổng chiều dài khoảng 107 km qua tỉnh Tây Ninh, Bình Dương và TP.HCM. Sông Sài Gòn có vai trò quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của các tỉnh trên lưu vực: tưới tiêu nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, vận chuyển thủy, du lịch sông nước…
Dòng sông Sài Gòn uốn khúc quanh Thủ Thiêm, cùng với những kênh rạch, con sông đã tạo cho vùng đất một cuộc sống gắn liền với sông nước. Cũng chính dòng sông này chuyên chở những con người và văn hóa từ vùng đồng bằng sông Cửu Long về đây, tiếp biến với cư dân tại chỗ trong cảnh quần cư, hình thành nên cộng đồng làng xã, nếp sống sông nước mang đậm âm hưởng Nam Bộ.
Rồi bắt đầu từ năm 2000, đề án phát triển Thủ Thiêm được công bố với kỳ vọng biến bán đảo này thành khu đô thị hiện đại nhất Việt Nam vào thế kỷ 21. Thủ Thiêm sẽ là nơi không chỉ giảm tải cho trung tâm 930 ha mà thực sự sẽ là một nơi thực hiện các chức năng mà trung tâm cũ không làm được, như là trung tâm tài chính, dịch vụ lớn của Đông Nam Á, là nơi hiện diện của các cao ốc văn phòng cao 40 - 50 tầng...
Ớn chưa? Vậy nhưng trộm cướp thấy mình còn ớn bội phần, ta cứ đi thôi!
Khi kế hoạch được tiến hành, Thủ Thiêm đã không còn là bán đảo bị cô lập mà được liên thông bởi cầu Thủ Thiêm 1, hầm chui qua sông Sài Gòn, những hạng mục quan trọng được tiến hành như trục đường xuyên tâm, việc đền bù giải tỏa về cơ bản đã hoàn thành, đất sạch đã sẵn sàng. Có lẽ nếu không có cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới từ 2008 thì chắc hẳn nơi đây không dễ kiếm miếng đất cắm dùi.
Dù bức tranh toàn cảnh về bán đảo Thủ Thiêm nay đã khác xưa nhưng những chứng tích lịch sử đã in đậm về một Thủ Thiêm của quá khứ vẫn còn lưu giữ ở thế hệ ngày nay. Những tên gọi quen thuộc như Bến Đò, Cá Trê, Cây Bàng, đồn Giác Ngư, cầu Ông Cậy, xóm Than…, là những sự kiện, dấu tích lịch sử từ lâu đã khắc sâu trong trí nhớ, tình cảm của người dân vùng đất Thủ Thiêm qua nhiều thế hệ.
Ở Thủ Thiêm nhiều địa danh được đặt theo tên gọi dân gian rất chất phác, hay theo tên gọi những vật hiện hữu trong tự nhiên, hoặc mượn tên của một công trình kiến trúc gần đó như xóm Đình, xóm Chùa. Những địa danh, tên đường đặt theo tên người anh hùng, danh nhân chỉ mới xuất hiện sau này…
Tên gọi Thủ Thiêm đã xuất hiện từ cuối thế kỷ XVIII. Tên gọi này được giải thích như sau: Thủ là đồn canh dưới thời phong kiến và cũng là chức vụ để chỉ người đứng đầu một tổ chức, một đơn vị hành chính nào đó, giống như thủ lĩnh, thủ thư, thủ tướng...
... Chính quyền thời ấy đã cho lập đồn binh ở Thủ Thiêm để kiểm soát việc đi lại trên sông Sài Gòn và để phòng thủ cho khu vực trung tâm. Có thể do người chỉ huy đồn binh tên là Thiêm nên dân gian quen gọi đồn binh đó là Thủ Thiêm và sau đó tên này trở thành tên của vùng đất.
Một địa danh quen thuộc, đã có tên tuổi, cùng với lịch sử hình thành vùng đất này, trước tiên phải kể đó là Bến đò Thủ Thiêm. Bến đò là địa điểm tiếp nhận đầu tiên của cư dân vùng đất này. Tại đây con người bắt đầu xây dựng, tổ chức cuộc sống của mình bằng nghề chài lưới, buôn bán trên sông...
Chạy thêm trăm mét nữa là gặp cua quẹo 90° dẫn vào con đường theo ảnh bên: đây là đoạn nối dài của đường Trần Não.
... Dần dần về sau bằng sức mạnh của cộng đồng làng xã, họ đặt chân đến những vùng đất liền để khai hoang, định cư và sinh sống, tạo dựng nên một cộng đồng dân cư như Thủ Thiêm ngày nay.
Vị trí cầu >
Cá Trê là một tên gọi được dùng để chỉ cho nhiều địa danh. Đó là các con rạch Cá Trê Lớn, Cá Trê nhỏ và đó cũng là tên một đồn binh được lập vào thế kỷ XVIII. Đồn Cá Trê có là tên chữ Hán là Giác Ngư, còn sách sử triều Nguyễn gọi là Tả Định, nằm trong hệ thống phòng thủ của Gia Định vào thời kỳ giao tranh giữa Nguyễn Ánh và Tây Sơn (1782). Đối diện với đồn Cá Trê bên kia sông là đồn Hữu Bình, còn gọi là Thảo Câu.
Từ phà Thủ Thiêm đi dọc theo bờ sông về phía Nam, theo đường Cây Bàng chúng ta đi qua nhiều cầu bắc qua các con rạch là cầu Ông Cậy, cầu phao số 5, cầu phao số 11, cầu phao số 13. Mỗi địa danh ấy đều có xuất xứ từ những đặc điểm của địa hình.
Tên gọi Cây Bàng là vì trên đường dọc theo bờ sông này là những hàng cây bàng, vốn là loại rất gần gũi trong cuộc sống hàng ngày của những người nơi đây. Vào những buổi trưa người dân thường mắc võng dưới những tán bàng đầy bóng mát để nghỉ ngơi hay ngồi nhâm nhi cà phê hay một ít rượu đế...
Đông diều và đông cả người, các xe bán nước ngọt chai, kem... cũng ăn theo. Đồng diều sẽ tồn tại đến khi nào 'hết đất' chứ người mê diều khó 'hết hứng'.
Cận bến phà gặp lại đường Cây Bàng nhánh phải của hầm sông Sàigòn, từ đây nhìn qua bờ đối diện là quận 1 với khu trung tâm tráng lệ. Bao giờ phía này như phía kia? Từ từ rồi cũng sẽ tới thôi. Vị trí ở đây >
Lúc này đã quá 18h, cũng không còn đủ ánh sáng để chụp đẹp. Bấy giờ cũng là giờ 'măm' buổi chiều nên bọn mình chạy về Giồng Ông Tố, đoạn đường Nguyễn Duy Trinh có nhiều quán nhỏ, ngon nhưng giá rất mềm.
Còn tiếp
Phần 1 - Phần 2 - Phần 3
Điền Gia Dũng - Du lịch, GO!
.JPG)
